Ալեքսեյ ֆոն Յավլենսկի

Ալեքսեյ ֆոն Յավլենսկի
Ի ծնե	ռուս.՝ Алексей Георгиевич Явленский
Ծնվել է	մարտի 13 (25), 1864
Ծննդավայր	Տորժոկ, Տվերի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	մարտի 15, 1941[…] (76 տարեկան)
Մահվան վայր	Վիսբադեն, Նացիստական Գերմանիա
Ազգություն	ռուս
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն, Վայմարյան Հանրապետություն, Գերմանիա և ԽՍՀՄ
Կրթություն	Anton Ažbe art school? և Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա (1863)
Դավանանք	ուղղափառություն
Մասնագիտություն	նկարիչ, գծանկարիչ, նկարիչ-փորագրող և արվեստի կոլեկցիոներ
Ոճ	էքսպրեսիոնիզմ
Ժանր	դիմապատկեր, Ֆիգուր, բնանկար, քաղաքային բնանկար, ինքնապատկեր, հոգևոր արվեստ և նատյուրմորտ
Թեմաներ	գեղանկարչություն և վիզուալ արտիստ
Ուշագրավ աշխատանքներ	Abstract Head?
Անդամակցություն	Die Blaue Vier և Կապույտ հեծյալ
Ամուսին	Helene Nesnakomoff?
Համատեղ ապրող	Մարիաննա Վերյովկինա
Կայք	jawlensky.ch/index.php(գերմ.)
	ստորագրություն;
	Alexej von Jawlensky Վիքիպահեստում

Ալեքսեյ Գեորգիևիչ Յավլենսկի (ռուս.՝ Алексей фон Явленский, գերմ.՝ Alexej von Jawlensky, մարտի 13 (25), 1864^[1]^[2], Տորժոկ, Տվերի նահանգ, Ռուսական կայսրություն^[3]^[4] - մարտի 15, 1941(1941-03-15)^[1]^[5]^[6]^[…], Վիսբադեն, Նացիստական Գերմանիա^[3]^[4]), ռուս նկարիչ-էքսպրեսիոնիստ, ով ապրել և ստեղծագործել է Գերմանիայում։ Նա «Կապույտ հեծյալ» նկարիչների խմբի անդամ էր։

30 տարի նա քաղաքացիական ամուսնության մեջ է եղել Մարիաննա Վերյովկինայի հետ։

Կյանք և ստեղծագործություն

Ալեքսեյ Գեորգիևիչ Յավլենսկին Հուսարական գնդապետ Եգոր Նիկիպորովիչ Յավլենսկու (1826-1885) և նրա երկրորդ կնոջ՝ Վիշնեվոլոցկի գավառում գտնվող Կուզլովոյի կալվածքի ժառանգորդ Ալեքսանդրա Պետրովնա Մեդվեդևայի որդին է^[8], գեներալ-մայոր Սերգեյ Յավլենսկու և Պսկովի նահանգապետ Դմիտրի Յավլենսկու եղբայրը։ Մինչև 10 տարեկանը բնակվել և դաստիարակվել է Կուզլովում, 1874 թվականից մոր հետ ապրել է Մոսկվայում, սովորել կադետական կորպուսում։ Ալեքսանդրովյան 3-րդ ռազմական ուսումնարանն ավարտելուց հետո (1887) ծառայել է Կրոնշտադի 2-րդ գումարտակում՝ որպես պորուչիկ։

25 տարեկան հասակից որպես ազատ ունկնդիր հաճախել է Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիային կից Ռեպինի դասարան։ 1896 թվականին շտաբս-կապիտան Յավլենսկին թոշակի է անցել, որպեսզի իրեն ամբողջովին նվիրի գեղանկարչությանը։ Նույն թվականին նա իր հարսնացուի՝ Մարիաննա Վերյոկինայի հետ տեղափոխվել է Մյունխեն, որտեղ Կանդինսկու, Կարդովսկու և Գրաբարի հետ միասին ընդունվել է Անտոն Աժբեի գեղարվեստական ստուդիա։ Գերմանիայում նա իրեն անվանել է «ֆոն Յավլենսկի», որպեսզի ընդգծի ազնվականական ծագումը^[9]։

18 տարի շարունակ Յավլենսկու և Վերևկինայի բնակարանը Գիզելշտրասեի № 23 տունը շարունակում էր մնալ ռուսական գաղութի կենտրոններից մեկը, որտեղ, բացի հայտնի նկարիչներից այցելում էին Դյագիլևը և Նիժինսկին, Աննա Պավլովան և Էլեոնորա Դուզեն։ Հեռանալով մյունխենյան ռեալիզմից՝ մինչև 1908 թվականը Յավլենսկին գտնվում էր Վան Գոգի ազդեցության ներքո։ 1907 թվականին Անրի Մատիսի և մյուս ֆովիստների հետ ծանոթանալուց հետո նա մշակել է գունային սխեմայի իր սեփական ոճը, որը պահպանել է մինչև Առաջին աշխարհամարտի սկսվելը։

1894 թվականին գեներալ Վերյովկինի կալվածքում («Առատություն» Կովնոյի մոտակայքում) Յավլենսկին հանդիպել է իր տերերի աշակերտին՝ 13-ամյա Ելենա Նեզնակոմովային (1881-1965), որը հետագայում ծառայել է Մարիաննայի մոտ։ 1902 թվականին նա ավելի քան մեկ տարի անցկացրել է Մերձբալթիկայում, որտեղ Նեզնակոմովան ունեցել է իրենց որդուն՝ Անդրեյին։ Այնուամենայնիվ, Յավլենսկին չի խզել Վերյովկինայի հետ հարաբերությունները մինչև 1919 թվականը։

1909 թվականին նա Կանդինսկու, Ադոլֆ Էրբսլյոի, Գաբրիելա Մյունտերի, Մարիաննա Վերյովկինայի և այլոց հետ միասին հիմնել է «Մյունխենյան նոր գեղարվեստական միավորումը», որը նախորդել է «Կապույտ հեծյալին» (խումբ, որը ստեղծվել է Կանդինսկու, Ֆրանց Մարկի և Յավլենսկու կողմից)։ Յավլենսկին իր աշխատանքները ցուցադրել է խմբի նկարիչների աշխատանքների հետ միասին։

1914 թվականին՝ պատերազմի սկսվելուց հետո, Յավլենսկին ստիպված է եղել լքել Գերմանիան և տեղափոխվել Շվեյցարիա^[10]։ Այստեղ նա սկսել է իր «Վարիացիաներ» աշխատանքների շարքը, որոնք նվիրված էին բնապատկերային թեմաներին։ Վերյովկինայի հետ կապերը խզելուց հետո 1921 թվականին Յավլենսկին տեղափոխվել է Վիսբադեն, որտեղ ամուսնացել է Նեզնակովայի հետ և ապրել մինչև իր մահը։

Վիսբադենում Յավլենսկին հանդիպել է կոլեկցիոներ և բարերար Հայնրիխ Կիրխհոֆին, ով նրան նյութական աջակցություն է ցուցաբերել։ Իր իմպրեսարիո Էմմա Շեյերի («Գալկա») խորհրդով Վասիլի Կանդինսկու, Պաուլ Կլեեի և Լիոնել Ֆեյնինգերի հետ միասին 1924 թվականին հիմնել են «Կապույտ քառյակ» միավորումը, որն իր ցուցահանդեսներն անցկացնում էր Գերմանիայում և (հիմնականում) ԱՄՆ-ում։ 1927 թվականից Յավլենսկին մշտապես տանջվել է հոդաբորբից, իսկ 1938 թվականին դադարել է զբաղվել գեղանկարչությամբ։ Նրա վերջին աշխատանքները (1933-1937 թվականներին ավելի քան հազար կիսավերացական «մեդիտացիաներ») բնութագրվում են վրձինների օգտագործման միտումնավոր կոպտությամբ և գունային հակապատկերային մռայլությամբ։ 1937 թվականին նացիստների կողմից նրա գործերից 72-ը բռնագրավվեց որպես «դեգեներատիվ արվեստ»։

Ալեքսեյ Յավլենսկին մահացել է Վիսբադենում՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի թեժ պահին և թաղվել է քաղաքի ուղղափառ գերեզմանատանը։ Նրա որդին` Անդրեյ Նեզնակոմովը (1902-1984) նույնպես նկարիչ է եղել, խորհրդային զորքերի կողմից գերեվարվելուց հետո մինչև 1955 թվականը նա գտնվել է խորհրդային ճամբարներում^[11]։

Պատկերասրահ

Примеры произведений Явленского
Ֆաբրիկա (1910)
Կանաչ դեմքով աղջիկը (1910)
Հելեն (1911)
Ինքնադիմանկարт (1912)
Վարիացիա (1916)
Զարմանք (1919)

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 Union List of Artist Names
↑ ^4,00 ^4,01 ^4,02 ^4,03 ^4,04 ^4,05 ^4,06 ^4,07 ^4,08 ^4,09 ^4,10 ^4,11 ^4,12 ^4,13 RKDartists (նիդերլ.)
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Alexej von Jawlensky (նիդերլ.)
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Alexej von Jawlensky — 2006.
↑ ^7,0 ^7,1 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ Кузлово. Усадьба и храмы. 20 ноября 2013
↑ Аристократическая фамильная приставка «фон» не была официальной частью имени Явленского. Как на табличке его школы, так и в его визитных карточках приставка «фон» отсутствовала.
↑ Шишкин М. П. Русская Швейцария: Литературно-исторический путеводитель / Текст: С. Гедройц. — М.: Вагриус, 2006. — 656 с. — ISBN 5-9697-0290-0.]
↑ Фонд имени Д. С. Лихачёва: Искусство и архитектура русского зарубежья — Явленский (Незнакомов-Явленский) Андрей Алексеевич.

Գրականություն

Девятьярова И. Г. Алексей Явленский. — М.: Искусство XXI-век, 2012. — 376 с., ил. — (Серия «Художники русской эмиграции»). — ISBN 978-5-98051-097-8.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքսեյ ֆոն Յավլենսկի» հոդվածին։

[_23220ecb31021210-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_8d3a8b2a9a521dbf-2] 2,0 ^2,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.

[_a1d8379a62eef4b2-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 Union List of Artist Names

[_44dea309d44f63e6-4] 4,00 ^4,01 ^4,02 ^4,03 ^4,04 ^4,05 ^4,06 ^4,07 ^4,08 ^4,09 ^4,10 ^4,11 ^4,12 ^4,13 RKDartists (նիդերլ.)

[_431558bf1144e41b-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Alexej von Jawlensky (նիդերլ.)

[_9679acd679e451d2-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Alexej von Jawlensky — 2006.

[_2dc2fd98e2617c56-7] 7,0 ^7,1 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[8] Кузлово. Усадьба и храмы. 20 ноября 2013

[9] Аристократическая фамильная приставка «фон» не была официальной частью имени Явленского. Как на табличке его школы, так и в его визитных карточках приставка «фон» отсутствовала.

[10] Шишкин М. П. Русская Швейцария: Литературно-исторический путеводитель / Текст: С. Гедройц. — М.: Вагриус, 2006. — 656 с. — ISBN 5-9697-0290-0.]

[11] Фонд имени Д. С. Лихачёва: Искусство и архитектура русского зарубежья — Явленский (Незнакомов-Явленский) Андрей Алексеевич.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]